MAESTROS FRANCISCANOS MEDIEVALES

Alejandro de Hales

Nacido en 1185 en París (ante del 1210), d. 1245.

Alejandro estudió en París con anterioridad a 1210. Desde el 1225 hasta su muerte, fue Maestro de teología en París. Entre el 1236/7 abrazó la Orden Franciscana, dándole así a los Franciscanos su primera cátedra de teología en París. Alejandro dejó su cátedra a Juan de La Rochelle en 1241.

La Summa Alexandri, atribuida a Aejandro es una compilación realizado por sus estudiantes después de su muerte.

OBRAS:

Exoticon (guía hacia un mundo extraño). Expositio quattour magistrorum super Regulam Fratrum Minorum. Quatuor Quodlibetales see Prolegomena to los Summa, vol. 4. Glossa en quatuor libros sententiarum Petri Lombardi. Questiones Disputatae "Antequam Esset Frater"

Juan de La Rochelle (de Rupella)

París, antes del 1238 hasta el 1245

La primera referencia de Juan lo menciona como maestro de teología y hermano en París en 1238. Trabajó muy unido a Alejandro como su estudiante y sus obras están vinculadas a las de su maestro. De la Summa Alexandri escribió uno de los comentarios a la Regla de San Francisco, un libro sobre Dios y tres sobre la encarnación y la pasión. Fue también muy conocido como predicador.

OBRAS:

Manuscritos en Prolegomena to Summa Alexandri. Expositio quattour magistrorum super Regulam Fratrum Minorum. Summa de anima. Tractatus de anima et virtutibus. Summa de articulis fidei. De preceptis et consiliis. De peccatis et eorum remediis. Tractatus de divisione multiplici potentiarum animae. De gratia. Introitus ad sacram paginam.

Eudes Rigaud (Odo Rigaldis)

(muerto en 1274) París , 1242-1247

Eudes fue alumno de Alejandro de Hales. Lleyó las Sentencia alrededor del 1242-5 y obtuvo la cátedra después después de Juan de La Rochelle alrededor de 1245-7. Eudes fue uno de los cuatro maestros que comentaron la Regla de S. Francisco. Fue elegido Arzobispo de Rouen en 1247 y tomó parte en el Concilio de Lyon en 1274. Murió al año siguiente.

OBRAS:

Commentarius super libros I-III sententiarum. Questiones disputatae. Quaestio de scientia theologiae. Expositio quattour magistrorum super Regulum Fratrum Minorum. Sermones.

Para las obras inéditas, los manuscritos han sido publicados por Glorieux, Répertoire, 2: 31-3, Doucet, Maitres, pp. 11-12 y Doucet, Prolegomena, pp. 228-34.

Guillermo de Middleton

París, 1245-1253

Guillermo fue lector en París con Juan de La Rochelle y Alumno de Alejandro de Hales. Enseñó sobre las Sentencias en 1245 y llegó a ser maestro de teología en 1248. Dejó de enseñar en 1253 cuando fue suplntado por Buenaventura. Guillermo volvió a Inglaterra y enseñó en Cambridge hasta 1255/6 cuando volvió a París para dar término a la Summa Alexandri.

OBRAS:

Questiones de sacramentis. Quaestiones de sacramentis. Opusculum super misma. De differentia contritionis, attritionis et compuctionis. Questiones ineditae.

Betrand de Bayona

Muerto en 1257, leccionó en París entre 1244-1251

Se conoce muy poco de la vida de Betrand. Enseñó las Sentencias en 1244 y obtuvo el título de maestro en en 1251. Murió en 1257.

OBRAS:

Principium super libros sententiarum: inédita.

Buenaventura de Bagnoreggio,

Buenaventura fue llamado Juan al nacer, hijo de Juan de Fidanza, nació en Bagnoreggio (cerca de Viterbo) y allí recibió las primeras letras en el convento de los franciscanos. Estudió artes en París y se recibió como "Maestro en artes" en 1243. En 1244, en París ingresó a los Franciscanos, donde tomó el nombre religioso de Buenaventura. Estudió teología en París, y fue nombrado Maestro en 1254. Buenaventura enseñço en París desde 1254 hasta 1257 cuando fue elegido Ministro General de la Orden Franciscana. Buenaventura rechazó el arzobispado de York en 1265, pero acepto presionado el cargo de cardenal de Albino en 1273. Buenaventura renunció como Ministro General en 1274 y murió algunos años después cuando estaba asistiendo en el Concilio de Lión.

OBRAS:

La mejor guía a la extensa obra de Buenaventura es Balduinus DISTELBRINK, Bonaventurae scriptae, authentica, dubia vel spura critice recesita. Subsidia scientifica Franciscalia, 5. Istituto storico Cappuccini: Rome, 1975.

Opera omnia:

La edición más reciente, aunque incompleta de las obras de Buenaventura es: Doctoris Seraphici S. Bonaventurae ... Opera omnia ... . 10 volumes. Quaracchi, 1882-1902.

Eudes de Rosny, O.F.M.

París , alrededor de 1244-1260

Eudes leccionó las sentencias en París 1244/5. Probablemente sucedió a Buenaventura como maestro en 1257. Firmó la condenación de los maestros del Talmud en 1258. Como confesor de la Bienaventurada Isabel, celebró su funeral en 1270.

OBRAS:

Econtramos a todas sus obras en MSS en Glorieux, Repertoire, 2: 53, n. 307 y Doucet, Prolegomena, 234-5.

Introitus en I librum sententiarum; Commentarius en III librum sententiarum: Sermones: See Schneyer, 4 (1972): 517

Guillermo de Ardenbach (Arcombourg), O.F.M. (d. 1270)

Guillermo fue Ministro Provincial de desde 1257 hasta 1261. Es mencionado como maestro de teología en las memorias de Longchamp. Murió en 1270.

OBRAS:

Sermo: París , Bibliotéque Nationale, nat. lat. MS 610, fol. 157v

Gilberto de Tournai (van Doornik), O.F.M.

(d. 1284)París alrededor de 1255-63

Según Mees, Gilberto estudió en París y llegó al grado de maestro de teología en 1256. Publicó sus Sermones domincales et de sanctis antes de 1255, y la Eruditio et principium en 1259. Gilberto sucedió a Eudes de Rosny como maestro de Franciscanos desde 1260 hasta 1263.

OBRAS:

Para los MSS ver Mees, 1:17-43.

Rudimentum doctinae: Parcialmente editada por S. Gieben, "Four chapters on Philosophical Errors desde los Rudimentum Doctrinae de Gilbert de Tournai," Vivarium 1 (1963): 141-66.

De modo addiscendi (tractatus 3 de Rudimentum doctrinae): Edición crítica por E. Bonifacio, De modo addiscendi, introduzione e testo inedito. Turin, 1953

Eruditio regum et principum: Editada por A. de Poorter, Le Traité Eruditio regum et principum de Gilberto de Tournai, O.F.M. Étude et texte inédit. Les Philsophes Belges, 9. Louvain, 1914.

De deficio epsicopi et ecclesiae caeremoniis: Editada por Adolphus Rosuis, Cologne, 1571.

Vita S. Eleutherii: Editada en Colonia, 1619; reimpresa en PL 65: 59-82.

Collectio de scandalis ecclesiae: Editada por A. Sroick, "Collectio de scandalis ecclesiae. Nova Editio," Archivum Franciscanum historicum 24 (1931): 33-62.

Phareta (florilegio para la meditaciónm, predicación y disputa) Editada con las obras de Buenaventura. Su edición más reciente es de Vivés, París , 1866, vol. 7, pp. 3-231.

Tractatus de pace: Editada por A. Curvers, Gilberto de Tournai et le Traité de la Paix. Bruselas, 1944

Tractatus de virginitate: Editada por A. De Poorter, "Lettre de Gilberto de Tournai, O.F.M. à Isabelle, fille du Roi de France," Revue d'Ascétique et de Mystique 12 (1931): 116-27

De locis mundis: inédita, para los MSS ver Mees, 1:17-43.

Ricardo Rufus de Cornwall, O.F.M.

Estudió en París; enseñó en Oxford alrededor de 1250 y París , 1256

Ricardo entró con los Franciscanos en 1238 cuando en París le fue posible como estudiante de artes. Enseñó las Sentencias en Oxford alrededor de 1250. Desde 1253-1256 enseñó las Sentencias nuevamente en París y en 1256 llegó a ser maestro de teología en Oxford donde compuso un sumario del comentario de Buenaventura a las Sentencias. Lo encontramos vivo aún en 1259.

OBRAS:

Todos los manuscritos inéditos los encontramos en Peter Raedts, Ricardo Rufus de Cornwall and the Tradition of Oxford Theology. larendon: Oxford, 1987.

Commentarius super sententias: (Se perdieron los cuatro libros de comtarios a las Sentencias)

Abbrevatio Bonaventurae; Questiones disputatae

Guillermo de la Mare, O.F.M.

París 1274-5

Según Kraml, Guillermo fue indudablemente de origen Inglés y fue Maestro titular en París en 1274/5. En 1282, el Ministro General de los Franciscanos, Bonagratia, ordenó que los Franciscanos no enseñaran a Tomás de Aquino e hiceran conocer el Correctorium Fratris Thomae de Guillermo. Guillermo escribió el Correctorium al menos en dos recensiones. Notable estudiante de Biblia, produjo una Correctio textus bibliae, y una buena ayuda lingüística para las leguas originales de la Escritura, De hebraeis et graecis vocabilis glossarum bibliae.

OBRAS:

Commentarium en libris sententiarum: El pimero de los cuatro libros fue editado por Hans Kraml, Guillelmus de la Mare, Scriptum en primum librum sententiarum. Bayerische Akademie der Wissenschaften, band 25, Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften: Münschen, 1989. Los MSS para dos libros y un psible tercero los encontramos en Glorieux, Répertoire, 2: 99-100; Doucet, Maitres, p. 19.

Questiones: Los MSS los encontramos en Glorieux, Répertoire, 2: 99-100; Doucet, Maitres, p. 19.

Correctorium Fratris Thomae, Primera recención, Editada por P. Glorieux, Le premières polemique thomistes: Le correctorium corruptorii "Quare" Bibliothèque thomiste, vol. 7. Le Saulchoir: París , 1927.

Correctorium Fratris Thomae, Segunda recensión: Vatican City, Biblioteca Vaticana, Vat. lat. 4413, fols. 1-155r

Correctio textus bibliae: Para los MSS ver Glorieux, Répertoire, 2: 100

De hebraeis et graecis vocabulis glossarum bibliae: Para los MSS ver Glorieux, Répertoire, 2: 100

Bartolomeo de Bolonia, O.F.M.

Bartolomeo ya era fraile cuando disputaba con una herético en Anagni en 1259. Nos dejó sermones dichos en París entre 1267 y 1273. Por órdnes del PapaUnder Nicolás III, Bartolomeo viajó a Constantinopla en 1278. Sucedió a Mateo de Aquasparta como profesor teología en Bolonia en 1282 y fue ministro provincial en 1285. El último documento que hace referencia a Bartolomeo está fechado en 1294.

OBRAS:

Tractatus de luce: Editada por Irenaeus Squadrani, "Tractatus de luce fr. Bartholomaei de Bononia. Inquisitiones et Textes," Antonianum 7 (1932): 201-38; 337-76; 465-94

Questiones disputate: Parcialemente editada por M. Mückshdef, Die Questiones diputatae de fide des Bartholomäus von Bologna. Beitrage zur Geschichte des Philosophie und Theologie des Mittlelalters, 24/4 Aschendorff: Munich, 1940; A. Deneffe, Gualteri Cancellarii et Bartholomaei de Bononia O.F.M. Questiones ineditae de Assumptione B.V.M. Opuscula et textes. Series scholastica, 9. Monasterii, 1930. Los MSS los ofrece Glorieux, Répertoire, pp. 108-10 no. 319, y fueron corregidos por Doucet, Maitres,. p. 20

Sermones: Ver Schneyer, 1 (1969): 386-9

Rogerio Bacon, O.F.M.

Rogerio estudió artes liberales en París, recibiendo su graduación en arts o bien París o bien en Oxford antes de 1239. As Maestro titular en París, fue uno de los primeros en enseñar los libros prohibidos de Aristóteles en París, donde enseñó hasta 1247. Rogerio fue miembro de los franciscanos solamente entre 1257 y 1266. Leccionó artes en el estudio de los Franciscanos de París . En 1266-8, escribió el Opus maius, Opus minus y Opus tertium por orden del Papa Clemente IV. Algunas de las opiniones de Bacon fueron condenadas por el Ministro general, Jerónimo de Ascoli entre 1277 y 1279. Bacon escribión los Compendium studii theologiae en 1292, la última fecha que encontramos en su vida.

OBRAS:

Rogerio Bacon no fue un teólogo, pero incluyó en sus publicaciones fuertes críticas a los métodos contemporáneos de enseñar teología. Ver su Compendium studii theologiae editada por Hasting Rashdall, Aberdeen, 1911; reimpresa en 1966. Para una guía del considerable hábeas de Bacon ver M. G. Hackett, "Bacon, Rogerio," DMA 2 (1983): 41

Walter de Bruges, O.F.M.

Walter entró con los Franciscanos en Bruges alrededor de 1240 y fue enviado a París para hacer sus estudios. Primero estudiante de Buenaventura, luego él mismo Maestro titular desde 1267 hasta 1269 cuando fue elegido ministro provincial de la provincia francesa. En 1279, Walter es nombrado obispo de Poitiers, puesto que conservó hasta 1306 cuando se reitró a cuasa de su salud. Murió en los años siguientes.

OBRAS:

Super libros primus, secundus et quattuor sententiarum: Para los MSS, ver Glorieux, Répertoire, vol. 2, pp. 84-6. Three questions at book one , fue editada por E. Longpré, "Questiones inédits du commentaire sur les Sentencias de Guathier de Bruges," Archives d'histoire doctrinale et littéraire du moyen age, 7 (1932): 251-75. Parte del libro cuarto fue editada por P. de Mattia, Le questioni sull'Eucaristia di Gualtiero di Bruges. Rome, 1962

Questiones disputatae: Editada por E. Longpré, Questiones disputatae du B. Gauthier de Bruges. Les Philosophes Belges, Textes et études, 10. Louvain, 1928.

Instuctiones circa divinum deficium: Editada M. DePoorter, Un traitéde théologie unédit de Gauthier de Bruges: Instructiones circa divinum deficium. Sociétiéd'émulation de Bruges. Mélanges 5. Bruges, 1911 vol. 12.

Tabula originalium: inédita, para los MSS ver Glorieux, Répertoire, vol. 2, pp. 84-6

Sermones: Ver Schneyer, 2 (1970): 103-9

Eustaquio de Arras, O.F.M.

Eustachius fue estudiante en París tanto de Buenaventura como de Gilberto de Tournai. Sucedió a Gilberto como titular de la Cátedra entre 1263-66. Eustaquio predicó a la Universidad de París y ante los Reyes de Francia con ocasión de la cruzada de 1270.

OBRAS:

En librum primum sententiarum: Padua, Antonianum MS 158

Questiones: Guía a los MSS y edición parcial en Ignatius Brady, "Quaestiones at París c. 1260 - 1270 (cod. Flor. Bibl. Conv. soppr. B. 6 912)," Archivum Franciscanum historicum 62 (1969): 678-81

Sermones: Schneyer, 2 (1970): 40-5

Guillermo de Baliona (Baglione), O.F.M.

Guillermo predicó en la Curia Romana en 1273 y fue titular de Cátedra de teología en París 1266-7.

OBRAS:

Questiones: inédita, para los detalles ver Ignatius Brady, "Quaestiones at París c. 1260 - 1270 (cod. Flor. Bibl. Conv. soppr. B. 6 912)," Archivum Franciscanum historicum 61 (1968): 434-61

Quodlibet (sumario): inédita, para los detalles ver, Ignatius Brady, "Quaestiones at París c. 1260 - 1270 (cod. Flor. Bibl. Conv. soppr. B. 6 912)," Archivum Franciscanum historicum 61 (1968): 434-61

Principia commentarii en scripturis: inédita, para los detalles ver, Ignatius Brady, "Quaestiones at París c. 1260 - 1270 (cod. Flor. Bibl. Conv. soppr. B. 6 912)," Archivum Franciscanum historicum 61 (1968): 434-61

Sermones: Schneyer, 2 (1970): 416:21, tener en cuenta, Ignatius Brady, "Quaestiones at París c. 1260 - 1270 (cod. Flor. Bibl. Conv. soppr. B. 6 912), Archivum Franciscanum historicum 61 (1968): 460-1

Juan Pecham, O.F.M.

Pecham estudió artes tanto en Oxford como en París . Se unió a los Franciscanos a finales de 1250, llegando a ser Maestro de teología en París en 1269. Allí fue titular de Cátedra desde 1269-72. Desde 1272 hasta 1275, Pecham fue Maestro en Oxford. En 1275, fue ministro provincial de la provincia inglesa. Pecham fue lector en la curia papa desde 1277-1279 y en ese tiempo fue nombrado Arzobispo de de Canterbury. Pecham murió en 1292.

OBRAS:

Pecham dejó un amplio corpus. La mejor guía para su obra es A. Teetaert, "Pecham, Jean," DTC 12 (1933): 101-40 revisado por Ignatius Bradey, "Jean Pecham," DS 8 (1974): 645-9 y J. Schlageter y G. Bernt, "Peckham (Pecham), Johannes," LMA 6 (1987): 482. Esta es la lista de las obras más importantes de Pecham como teólogo:

Sermones: Schneyer 3 (1971): 666-73

Biblical commentaries: Segmüller, Repertorium biblicum 3 (1951): 401-4.

Quodlibetales: Editada por Gerard Etzkorn y F. Delorme, Fr. Iohannis Pecham, O.F.M. Quodlibet Quatuor. Bibliotheca Franciscana scholastica medii aevi, 25. Collegio S. Bonaventura: Grottaferrata, 1989.

Questiones de anima: Editada por Hieronymus Spettmann, Johannis Pechami Quaestiones tractantes de anima. Beitrage der Philosophie des Mittelalters, Texte und Untersuchungen, 19. Aschendorff: Münster, 1918.

Tractatus de anima: Editada por Guadezio Melani, Tractatus de anima Ionnis Pecham. Edizioni studi francescani: Florence, 1948.

Tractatus de perfectione evangelica (Tractatus pauperis): Todos los capítulos fueron editados, pero aparecen en diferentes obras. Ver Ignatius Bradey, "Jean Pecham," DS 8 (1974): 648 para una guía en este rompezabezas.

Canticum pauperis pro dilecto: Editada por Bibliotheca Franciscana ascetica medii aevi, 4.( Quaracchi, 1905), pp. 131-205.

Expositio regulae fratrum minorum: Editada en Buenaventura, Opera omnia, vol. 8 (Quaracchi, 1898), cols. 391-437

Philomena: Editada en Buenaventura, Opera omnia, vol. 8 (Quaracchi, 1898), cols. 669-74

Questiones de aeternitate mundi: Editada por Vincent Potter, Juan Pecham Questions Concerning los Eternity de los World. Fordham University Press: New York, 1993.

De numeris misticis: Editada por Barnabas Hughes, "'De numeris misticis' por Juan Pecham. A Critical Edition," Archivum Franciscanum historicum 78 (1985): 3-28, 333-83.

Summa de esse et essentia: Editada por F. Delorme, Studi Franciscani 25 (1928): 61-71.

Para las obras científicas de Pecham: ver Juan Pecham, Tractatus de Perspectiva editada por David Lindberg. Fraciscan Institute Publications, text series, 16. The Franciscan Institute: S. Buenaventura, NY, 1972 y David Lindberg, Juan Pecham y los Science de Optics. University de Wisconsin Press: Madison, WI, 1971. Pp. 9-10, n. 31.

Mateo de Aquasparta, O.F.M.

Mateo puede haber ingresado con los Franciscanos no antes de 1254. Estudió con Buenaventura en París alrededor de 1268. Desde 1270 hasta 1273 Mateo enseñó las Sentencias en París , y fue titular de Cátedra en 1275-6. Leccionó Bologna y Roma antes de ser elegido Ministro General de los Franciscanos en 1279. Desde 1279 hasta 1287 fue teólogo oficial de la Curia Romana y en 1288 fue nombrado Cardenal. Mateo murió en 1302.

OBRAS:

La mejor guía para sus primera treinta obras atribuídas a Mateo es de Victorin Doucet, Fr. Matthaei ab Aquasparta, O.F.M. ... Quaestiones disputatae de gratia ... cum introductione critica de magisterio et scriptis eiusdem doctoris. Biblioteca Franciscana Scholastica medii aevi, 11. Ad Claras Aquas: Florence, 1935, pp. lviii-clv.

Para sus obras: Ver Doucet, Quaestiones, pp. LIX-LXX y Segmüller, 3 (1951): 543-547. El Introitus ad sacram scripturam y Introitus ad sacram theologiam fueron editados por PP. Collegium S. Bonaventurae, Fr. Matthaei ab Aquasparta, O.F.M. ... Quaestiones disputatae de fidei et de cognitione. 2nd ed. Biblioteca Franciscana Scholastica medii aevi, 1. Quaracchi: Florence, 1957, pp. 3-21 y pp. 22-33 respectively.

Commentarius en primum, secondum et quartum librum sententiarum: inédita, ver Doucet, Quaestiones, pp. lxxi-cvii.

Breviloquium de SS. Trinitate: inédita, ver Doucet, Quaestiones, p. CVII.

Tractatus de aeterna Spritus sancti processione. Editada por Doucet, Quaestiones, pp. 410-432.

Questiones disputatae et Quodlibetales: Ver Doucet, Quaestiones, p. CVIII-CXXXVII.

Las suiguientes cuestiones fueron editadas:

Fr. Matthaei ab Aquasparta, O.F.M. ... Quaestiones disputatae de gratia ... Editada por Victorin Doucet, Biblioteca Franciscana Scholastica medii aevi, 11. Ad Claras Aquas: Florence, 1935

Fr. Matthaei ab Aquasparta, O.F.M. ... Quaestiones disputatae de fidei et de cognitione. Editada por PP. Collegium S. Bonaventurae, 2nd ed. Biblioteca Franciscana Scholastica medii aevi, 1. Quaracchi: Florence, 1957

Fr. Matthaei ab Aquasparta, O.F.M. ... Quaestiones disputatae de productione rerum et de providentia. Editada por Gideon Gàl,. Biblioteca Franciscana Scholastica medii aevi, 17. Quaracchi: Florence, 1956

Fr. Matthaei ab Aquasparta, O.F.M. ... Quaestiones disputatae de incarnatione et de lapsu aliaeque selectae de Christo et de Eucharistia. Editada por PP. Collegium S. Bonaventurae,. Biblioteca Franciscana Scholastica medii aevi, 2. 2nd ed. Quaracchi: Florence, 1957

Matthieu d'Aquasparta, Quaestiones disputatae de anima XII. Editada por A.-J. Gondras. Études de philosophie médiévale, 50. J. Vrin: París , 1961.

Fr. Matthaei ab Aquasparta, O.F.M. ... Quaestiones disputatae de anima separata, de anima beata, de ieiunio et de legibus. Editada por PP. Collegium S. Bonaventurae,. Biblioteca Franciscana Scholastica medii aevi, 18 Quaracchi: Florence, 1959

Sermones: Ver Doucet, Quaestiones, pp. CXXXIX-CLII, Schneyer, 4 (1972): 149-67 y Mattaei ab Aquasparta ... Sermones de S. Francescus, de S. Antonio et de S. Clara. Appendix: Sermo de potestate papae. Editada por Gedeon Gàl, Biblioteca Franciscana Scholastica medii aevi, 10 Quaracchi: Florence, 1962

Conciones de potestate papae: Se conserva solo una predicación, ver Doucet, Quaestiones, pp. CLII- CLIII. Editada en Histoire du differénd d'entre le pape Boniface VII et Philippes le Bel roy de Francia, París , 1655, pp. 73-7